Chấp Nhận Bản Thân Là Điều Đáng Làm Nhất Để Có Một Khởi Đầu Mới
Trải qua một năm 2020 đầy hỗn loạn và bối rối, phát triển bản thân như thể một ý tưởng tốt để thực hiện ngay lúc này, tuy nhiên không thay đổi không đồng nghĩa với việc bạn không thể đạt được hạnh phúc hằng mong muốn.
Trải qua một năm với những mơ ước còn dang dở, những đau thương và những cơ hội bị bỏ lỡ, nhiều người trong số chúng ta cảm thấy hạnh phúc khi nhìn lại năm 2020 và hướng tới năm 2021 đầy lạc quan. Cách tốt nhất để đón chào một năm mới là những suy nghĩ tích cực, sống khỏe mạnh và phát triển bản thân - ngoài ra còn viết những lời cam kết cho năm mới. Sau tất cả, năm 2020 đã ảnh hưởng quá nhiều đến chúng ta, chúng ta không thể định đoạt được chính cuộc sống của mình nữa rồi, chúng ta có thể thay đổi duy nhất đến một điều: đó chính là bản thân mình.
Với ước tính đạt giá trị 13 tỷ đô la Mỹ của ngành công nghiệp phát triển bản thân, sống trong thời đại của sự tối ưu hóa cá nhân, chúng ta rất khó để cưỡng lại sự hấp dẫn của những lời cam kết năm mới đầy tham vọng và thay đổi cuộc đời. Thời báo New York Times có viết: "Một năm mới cảm giác như năm cũ" không phải là một tương lai đầy hứng thú. Tuy nhiên, một nghiên cứu từ những năm 1980 chỉ ra rằng ¼ trong số chúng ta từ bỏ cam kết năm mới chỉ trong một tuần.
Trong khi nhiều người cảm thấy sợ thay đổi, thì có người sau một năm thực hiện vẫn bị hấp dẫn bởi cam kết với những kế hoạch phát triển cá nhân hoành tráng, tuy nhiên chúng ta nên xem lại, suy nghĩ lại về những mục tiêu của mình.
1. Tại sao cần có lời cam kết cho năm mới?
Cam kết cho năm mới có thể định nghĩa nôm na như một quyết định vào đầu năm chắc chắn làm hay không làm điều gì trong năm mới. Mặc dù thời đại ngày nay ám ảnh về việc phát triển bản thân có rất nhiều điều cần làm trong lời cam kết năm mới, ngành chăm sóc sức khỏe hoàn toàn bị tư bản hóa và luôn mang khẩu hiệu “Năm mới, con người mới”, nhưng lời cam kết năm mới vẫn còn rất mới mẻ.
Thực tế, cụm từ này được nhắc tới lần đầu vào 4000 năm trước bởi những người Babylon cổ. Họ tổ chức lễ Akitu kéo dài 12 ngày bao gồm hoạt động trao vương miện cho nhà vua mới và để trả nợ và đồ để Chúa luôn cầu nguyện cho họ. Cho tới khi sự ra đời của thiên chúa giáo, nơi mà những người theo đạo này coi trọng những giá trị truyền thống, họ tổ chức dịp đầu năm để thú tội, sám hối và cầu nguyện để thay đổi.
2. Sự hấp dẫn của suy nghĩ kỳ diệu
Mặc dù nhiều người trong số chúng ta ngày nay coi cam kết năm mới như một phong tục, điều này bắt nguồn từ những giá trị tôn giáo cốt lõi. Phát biểu tại The Atlantic, Wendy Doniger, giáo sư tại trường Đại học Chicago Divinity School, giải thích sự tương xứng giữa những nghi lễ tôn giáo và truyền thống đón năm mới. “Ý tưởng ngẫu nhiên bạn cần thay đổi là một ý tưởng kỳ diệu.”, bà tiếp tục giải thích rằng những tôn giáo mang đến điều kỳ diệu cho nhiều người, và sự kỳ diệu xảy ra trong những cam kết đầy tham vọng, có thể hơi không thực tế nhưng lại có khả năng thay đổi chúng ta.
Theo như Charlotte Fox Weber, nhà trị liệu tâm lý và người sáng lập Examined Life, đã chia sẻ, chúng ta được dạy bảo từ nhỏ rằng có thể phát triển, lớn lên và kỳ vọng rất nhiều vào bản thân. Nhưng cô ấy cũng nói rằng có cả những suy nghĩ kỳ diệu trong đó; “Chúng ta tin mình có thể thay đổi trong ngày một ngày hai. Đó là niềm tin vào cổ tích.” Mặc dù hấp dẫn, nhưng những niềm tin này có thể gây ra những rắc rối lớn nếu chúng ta không có những cam kết thực tế và, nghiên cứu chỉ ra rằng, chúng ta sẽ gắn bó với cam kết đó không quá một tuần.
“Nhiều người chật vật để cảm thấy hài lòng với bản thân, và chúng ta nghĩ ta có một vài phiên bản hoàn hảo của chính mình. Chúng ta ngay lập tức chọn ra xem mình phải trở thành người như thế nào, hơn là chấp nhận là chính mình hiện tại”, Fox Weber chia sẻ. Cô ấy giải thích rằng chúng ta mong muốn thay đổi vì chúng ta không hài lòng với con người thật của mình.
Cô ấy tin rằng sự không hài lòng với bản thân sẽ ngày một tăng lên trong giai đoạn đại dịch, bởi vì chúng ta cảm thấy không làm được gì cho thế giới. “Chúng ta không thể thay đổi thế giới, nên chúng ta phải thay đổi bản thân". Như vậy, Fox Weber tin rằng đại dịch hối thúc ta mong muốn được chứng tỏ bản thân hơn bao giờ hết. “Ta cảm thấy sợ sệt và không chắc chắn về những gì xảy ra xung quanh, vì thế chúng ta cố gắng thay đổi những gì có thể. Đó là cách ta vật lộn với hiện thực để tìm ra trách nhiệm của mình.”
Tuy nhiên, cô ấy thấy suy nghĩ này hoàn toàn sai lầm, kết quả là ta ép buộc bản thân, khi còn quá xa vời với kỳ vọng phát triển bản thân nhanh chóng và “Nó trở thành gậy đập lưng ông".
3. Tại sao chúng ta không thực hiện được cam kết?
Lý do thực sự là gì? Một nhà khoa học đã nghiên cứu về hành vi của con người. Từ ranh giới danh nghĩa cho đến “hiệu ứng bắt đầu mới hoàn toàn”, những thứ ta thường thấy với một tinh thần lạc quan về khả năng thay đổi bản thân trong những tuần đầu, một tháng hay một năm thực hiện cam kết. Cho đến hội chứng hy vọng sai lầm, cho thấy chúng ta đã đánh giá quá cao khả năng bản thân, và chưa ước tính đủ thời gian và nỗ lực để đạt được mục tiêu - sự phân bổ sai lầm vào cam kết năm mới đã ăn sâu trong nhận thức của con người.
Chia sẻ với Dazed Beauty, bác sĩ Paul Marsden nói, sai lầm cơ bản nhất khi ta thực hiện cam kết là đánh giá cao động lực bên trong và đánh giá thấp các yếu tố bên ngoài. Đó là những thành kiến quy chụp (FAE), “Chúng ta căn bản có những hành vi sai (tương lai và hiện tại) với động lực bên trong, trong khi những hành vi của chúng ta đơn giản do ngoại cảnh tác động,” ông ấy giải thích. Điều này có nghĩa là động lực bên trong như thành công ăn kiêng hay cam kết tập thể dục, sẽ ảnh hưởng đến môi trường bên ngoài - như những nhu cầu cần tập luyện hay khoảng cách từ nhà đến phòng tập gym.
“Con người thay đổi theo hoàn cảnh, và hành vi của ta phản ánh lại hoàn cảnh và cơ hội hơn là động lực bên trong”, Marsden tiếp tục nói. “Điều này có nghĩa cam kết năm mới được hình thành trên niềm tin trong một khoảng thời gian và địa điểm cụ thể trong những ngày đầu năm, sẽ biến mất như giọt nước mắt hòa vào mưa trong tương lai bởi hoàn cảnh.”
4. Nghịch lý của sự thay đổi; Chấp nhận bản thân
Chúng ta nên làm gì nếu ta muốn viết một cam kết? Điều đầu tiên là dành thời gian xem xét bản thân. Hiểu rõ bản thân mình để tìm ra bản chất của chính mình. Điều này không chỉ giúp “xóa bỏ những mâu thuẫn, rộng lượng với bản thân” mà còn giúp ta nhận thức môi trường, hiểu được trường hợp nào thử thách sự bền bỉ của ta với mục tiêu.
‘Khi ta chấp nhận bản thân” - cũng như hiểu được ngoại cảnh - “chúng ta hiểu được ta đang chung sống với cái gì và ít so sánh bản thân hơn.” Fob Weber chia sẻ. Chúng ta nhìn thấy điểm tốt và chưa tốt, và ta thấy bản thân bình tĩnh, tốt đẹp và chắc chắn hơn. Cô ấy cũng cảnh báo rằng chúng ta có thể hoàn toàn không thích mọi thứ của bản thân, nhưng chúng ta dám đối diện với nó, và trong đó chính là sự động viên và động lực.
“Chúng ta nghĩ bằng không chấp nhận bản thân thì ta sẽ tiến bộ và là phiên bản hoàn hảo nhất, nhưng thật ra, đó là sự từ chối tiến bộ.” Thực tế, nếu ta từ chối thì ta sẽ bắt đầu xấu hổ và không khoan dung với bản thân.
Thay vào đó, việc ta nhìn nhận bản thân và ngoại cảnh sẽ tạo nền tảng giúp ta phát triển và nở hoa thực sự. Như trong câu nói của cha đẻ liệu pháp tâm lý nhân văn Carl Rogers: “Nghịch lý là nếu ta chấp nhận bản thân như mình vốn có, thì ta sẽ thay đổi.’
Cách để viết nên những lời cam kết thiết thực
Nếu ta muốn theo đuổi cam kết đến cùng, ta cần làm gì? Marsden đã giải thích một cách khoa học, thay đổi hành vi ở mức cơ bản nhất là sự kết hợp giữa thiết lập mục tiêu và theo dõi tiến độ thực hiện nó.
Để bắt đầu, ông ấy gợi ý chúng ta “nhắm đến và theo dõi” mục tiêu của mình,”chúng ta dễ dàng gắn bó với cam kết năm mới nếu như đó là một mục tiêu đơn giản và được dõi theo thường xuyên.” Nghiên cứu chỉ ra rằng mức độ cam kết thực hiện mục tiêu sẽ tăng gấp 5 lần nếu như ta nói mục tiêu đó với người khác, Marsden đã chia sẻ tới bạn bè và gia đình, đặc biệt tới những người hay chỉ trích cô.
Hơn nữa, kiên định với cam kết sẽ đặt bạn trong trạng thái có đủ cơ hội và kỹ năng cần thiết để thành công - bởi vì đó là động lực bên trong bạn. Tạo ra ngoại cảnh dễ hơn là kiểm soát chúng, ta không phấn đấu cho sự hoàn hảo và không tự trách bản thân nếu như không đi theo phong trào.
Fox Weber đồng tình: “Hãy tha thứ cho bản thân khi không đạt được những thay đổi mình muốn”. “Hãy mong sự thất bại đó xảy ra và nó không ảnh hưởng đến cả quá trình tiến bộ. Thất bại là một bài học và nó bình thường như hòn đá trên đường đi. Thất bại là mẹ thành công.”
Có thể đây là điều quan trọng nhất, như Fox Weber gợi ý, viết một cam kết thực là tiếp tục những việc ta đang làm. Tại sao ư? Bởi vì đây là lúc ta tự hào về bản thân, hơn là cố gắng theo đuổi một hình tượng nào đó. Sau những điều đã trải qua trong năm 2020, chúng ta có lý do để tự hào. Thay vì viết nên những cam kết đầy tham vọng thì hãy dành thời gian nhìn lại ta đã sống khỏe mạnh trong năm qua như thế nào. Chấp nhận con người hiện tại và nơi bạn có thể đến, như Carl Rogers đã nói, hãy thiết lập mục tiêu cho năm mới thành công dựa trên những nghịch lý nêu trên...
Dịch: Nam Vân - Bila team
Ảnh: Thanh Thư - Bila team